Χρυσός
Ο χρυσός, μέταλλο πολύτιμο και σπάνιο, ήταν αγαπητός σε κάθε εποχή. Στη μόνιμη έκθεση του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, μπορούμε να δούμε ποικίλα χρυσά αντικείμενα και να ανακαλύψουμε ιστορίες από την κοσμική και θρησκευτική ζωή των ανθρώπων της βυζαντινής και μεταβυζαντινής εποχής.
Ο χρυσός, μέταλλο πολύτιμο και σπάνιο, είναι αγαπητός σε κάθε εποχή, λόγω της αξίας, αλλά και της ομορφιάς του. Η ιδιότητα του να μην οξειδώνεται και η έντονη λάμψη του, που μοιάζει με αυτήν του ήλιου, του έδωσε συμβολική αξία. Συνδέθηκε από τους αρχαίους μέχρι τους νεότερους χρόνους με το «θείον», ενώ ταυτόχρονα θεωρήθηκε προνόμιο των βασιλιάδων και ιερέων και ταυτίστηκε με την ανδρική εξουσία και δύναμη. Κατά τους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους, Κράτος και Εκκλησία «ντύνουν» τον αυτοκράτορα και τον Πατριάρχη με χρυσοποίκιλτα ενδύματα και εξαρτήματα.
Χρυσή αλυσίδα, 6ος -7ος αιώνας. Ο Θησαυρός που βρέθηκε το 1951 στη Μυτιλήνη μεταξύ άλλων περιλαμβάνει 22 χρυσά κοσμήματα και 32 χρυσά νομίσματα.
Αμφιπρόσωπη φορητή εικόνα, 14ου αιώνα με τη Σταύρωση στη μία όψη και τη Θεοτόκο στην άλλη. Η Σταύρωση εικονίζεται σε χρυσό βάθος.
Σάκκος, 17ος -18ος αιώνας. Αρχιερατικό άμφιο. Kόκκινο μεταξωτό ύφασμα με χρυσοκέντητες παραστάσεις.
Περγαμηνό ειλητό με χρυσόβουλλο λόγο του 1301 του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β΄ Παλαιολόγου. Το χρυσόβουλλο εκδόθηκε για να επιβεβαιώσει και να επεκτείνει προνόμια που ο ίδιος ο αυτοκράτορας είχε παραχωρήσει στον επίσκοπο Μονεμβασίας Νικόλαο. Τα χρυσόβουλλα είναι αυτοκρατορικά έγγραφα τα οποία φέρουν υπογραφή του αυτοκράτορα με κόκκινο μελάνι και χρυσή βούλλα, δηλαδή χρυσή σφραγίδα.
Σημαντικός είναι ο ρόλος του χρυσού στον καλλωπισμό των γυναικών, αλλά και των ανδρών. Τα χρυσά κοσμήματα είναι ενδεικτικά της οικονομικής και κοινωνικής θέσης του κατόχου, αλλά και της οικογένειάς του. Αποτελούν ένα είδος επένδυσης, το οποίο μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά. Το πιο διαδεδομένο είδος γυναικείου κοσμήματος είναι τα ενώτια (σκουλαρίκια) και ακολουθούν τα δαχτυλίδια και τα περιδέραια. Η συνήθεια των ανδρών να φορούν κοσμήματα υπαγορεύεται όχι μόνο από την αγάπη προς το πολύτιμο, αλλά και από την τάση προβολής της κοινωνικής τους θέσης ή του πλούτου. Διακοσμούν τις φορεσιές τους με χρυσά κοσμήματα και τα παπούτσια τους με χρυσοτυπίες.
Χρυσά, περίτεχνα σκουλαρίκια. 6ος-7ος αι.
Χρυσό περιδέραιο. Τέλη 17ου-αρχές 18ου αιώνα.
Χρυσό βραχιόλι από τον θησαυρό της Μυτιλήνης. 6ος -7ος αιώνας. Το βραχιόλι φέρει διπλό μονόγραμμα που μπορεί να διαβαστεί ως ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ, δηλαδή «Κύριλλος, γιος του Γεωργίου». Η μικρή διάμετρος του κοσμήματος δείχνει ότι αυτό μάλλον ανήκε σε μικρό αγόρι.
Μικρογραφίες πολυτελούς εικονογραφημένου χειρογράφου του 1644 από τη Μονή της Κοίμησης Θεοτόκου Πετριτζιοτίσσης, Μπάτσκοβο, Ανατολική Ρωμυλία.
Οι δωρητές (φ. 2-3) με τα χρυσοκέντητα ενδύματα είναι ο Βοεβόδας της Βλαχίας Ιωάννης Ματθαίος Βασαράβα και η σύζυγός του Δόμνα Ελήνα.
Δερμάτινες εμβάδες (παπούτσια) διακοσμημένα με φύλλο χρυσού. 5ος-8ος αιώνας.
Στις καθημερινές οικονομικές συναλλαγές oι Βυζαντινοί χρησιμοποιούν το βυζαντινό χρυσό νόμισμα, το οποίο είναι παράλληλα μέσο έκφρασης της αυτοκρατορικής ιδεολογίας και εξουσίας, καθώς φέρει επάνω του τη μορφή του αυτοκράτορα.
Χρυσό νόμισμα (σόλιδος) του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α΄ (527-565).
Χρυσό νόμισμα (ιστάμενον) του αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ Βουλγαροκτόνου (976-1025).
Χρυσό νόμισμα (υπέρπυρον) του αυτοκράτορα Αλέξιου Α΄ Κομνηνού (1081-1118).
Χρυσό νόμισμα (υπέρπυρον) του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου (1258-1282).
Στη χριστιανική θρησκεία / λατρεία ο χρυσός ταυτίζεται με το «απόλυτο» καλό, τον άφθαρτο λόγο, με την τελειότητα και κατ’ επέκταση με τον Χριστό. Χρησιμοποιείται στην τέχνη ως βάθος (φόντο) σε παραστάσεις φορητών εικόνων και πολλές φορές στη μνημειακή ζωγραφική και τα χειρόγραφα για να αποδώσει το υπερβατικό και να συμβολίσει το θείο φως και την ουράνια βασιλεία. Για τον ίδιο λόγο οι χριστιανοί επιλέγουν τον χρυσό για να κατασκευάσουν τα ιερά σκεύη των εκκλησιών τους ή να διακοσμήσουν τα άμφια των ιερέων τους.
Ψηφιδωτή εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας με την επωνυμία «η Επίσκεψις». Τέλη 13ου αιώνα. Από την Τρίγλεια της Βιθυνίας. Ο συγκεκριμένος εικονογραφικός τύπος της Παναγίας, με τη μητέρα και το βρέφος να αγγίζονται με τα μάγουλα, γνωστός ως Παναγία Γλυκοφιλούσα, προβάλλει τη μητρική ιδιότητα της Θεοτόκου. Η προσωνυμία «Επίσκεψις» τονίζει το ρόλο της ως προστάτιδας των ανθρώπων.
Επίχρυση επένδυση ευαγγελίου, Αίνος, 19ος αιώνας (το ευαγγέλιο του 1780).
Ξυλόγλυπτο τέμπλο, με επιχρύσωση. Τέλη 17ου-18ος αιώνα.
Παράσταση σταύρωσης σε χρυσό βάθος. Φορητή εικόνα του 14ου αιώνα. Ζωγράφος: Paolo Veneziano.
Σχόλια
Δυνατότητα σχολιασμού έχουν μόνο οι εγγεγραμμένοι χρήστες.
Δε βρέθηκαν σχόλια.