ΒΧΜ

Μετά την επίσημη αναγνώριση του χριστιανισμού προέκυψε η ανάγκη μιας αρχιτεκτονικής και καλλιτεχνικής έκφρασης που θα προέβαλλε τον θρίαμβο της νέας θρησκείας, προς δόξαν του Θεού και προς τιμήν των μαρτύρων και ομολογητών της πίστης. Από το α΄ μισό του 4ου αιώνα άρχισε η ανέγερση μεγαλοπρεπών εκκλησιών, που πολλές φορές αποτελούσαν αυτοκρατορικά ιδρύματα. Ο τύπος κτηρίου που επικράτησε είναι γνωστός με το όνομα «βασιλική», με πρότυπο το αντίστοιχο ρωμαϊκό κτήριο συγκεντρώσεων. Ήταν κατά κανόνα μια ορθογώνια αίθουσα, συνήθως ξυλόστεγη, που χωριζόταν κατά μήκος με κιονοστοιχίες σε τρία ή περισσότερα μέρη, τα κλίτη, και έφερε πλούσιο γλυπτό και ζωγραφικό διάκοσμο. Η είσοδος βρισκόταν δυτικά, όπου υπήρχε επιμήκης χώρος, ο νάρθηκας. Ανατολικά ανοιγόταν η κόγχη του ιερού βήματος. Αυλή με στεγασμένες στοές, το αίθριο, καθώς και προσκτίσματα που εξυπηρετούσαν ειδικές λειτουργικές ανάγκες συμπλήρωναν τον κεντρικό αυτόν πυρήνα. Η βασιλική ανταποκρινόταν στις λατρευτικές ανάγκες της νέας θρησκείας και παράλληλα ήταν κατάλληλη για τη συγκέντρωση μεγάλου αριθμού πιστών.